درباره کاخ

کاخ شیروان شاه (به ترکی آذربایجانی: Şirvanşahlar sarayı) ، بزرگترین اثر تاریخی معماری  شیروان – آبشرون آذربایجان ، واقع در درون شهر باکو است که پشت دیوارهای شهر قدیمی (ایچری‌شهر) واقع شده است. بنای مذکور را که یکی از قدیمی‌ترین نمادهای باکو به‌شمار می‌رود، در قرن ۱۵ میلادی، یعنی زمانی که باکو به‌عنوان پایتخت پادشاهی شروان‌شاه برگزیده شد، ساختند.این ساختمان دو طبقه دارای  50 ابعاد مختلف است و با سه راه پله باریک و پیچ در پیچ به هم متصل می شوند. پس از فتح باکو توسط صفوی در سال 1501،  در طی چند قرن این  “قصر”  متروکه باقی ماند و بخش های زیادی از آن تخریب گردید و از آن زمان تا کنون، مرمت و بازسازی آن در حال انجام است.  آثار معماری اسلامی در سراسر این کاخ مشهود است و بیانگر دقت و ظرافت بکار رفته شده در آن می باشد. 

معماری کاخ

در حال حاضر، کاخ در مساحت کوچکی حدود یک هکتاری قرار دارد،ساختمان‌های واقع در اطراف کاخ راه‌های ارتباطی مستقیمی با آن دارند. بدین ترتیب این بناها به همراه کاخ مجموعه ای به وجود می‌آورند. این مجموعه دربرگیرندهٔ مسجد شاه، آرامگاه شیروان‌شاهان و آرامگاه سید یحیی باکوی (این آرامگاه روزگاری به منزلهٔ «آرامگاه درویش» نیز شهرت داشت)،مسجد باستانی در کنار آرامگاه، که فقط باقی مانده‌هایی به جا مانده است. افزون بر اینها، حمام کاخ نیر در نزدیکی ساختمان‌های دخیل مجتمع کاخ قرار دارد.

به خاطر اینکه کاخ روی تپه قرار گرفته‌است، از جایگاه استراتژیکی در دوران باستان برخوردار بود. ساختمان کاخ در بین بناهای منتسب به دوره قرون وسطی شهر باکو به لحاظ شیوه معماری، طرز ساخت و عظمت خود متمایز می‌باشد. در دوران گذشته، کاخ شیروان‌شاه با دیوارهایی دارای برج‌ها احاطه شده بود، بدین جهت آن را به عنوان استحکام درونی قلعه باکو مورد استفاده قرار می‌داده‌اند. هرچند که هیچ علامت یا نشانه ای از این برج‌ها باقی نمانده‌است.

تاریخچه

پس از وقوع زمین لرزه ای مهیب در شهر شاماخی در سال ۱۱۹۲میلادی . شیروان‌شاه اخستان یکم دربار خود را از شهر شاماخی به باکو منتقل کرد، کارهای عملیاتی ساخت و ساز کاخ شیروان‌شاهان در عهد سلطنت «ابراهیم یکم» پدر شیروان‌شاه خلیل‌الله یکم آغاز گردید.